💉 Adrenaline là thuốc gì?
Adrenaline (hay epinephrine) là hormone và chất dẫn truyền thần kinh, được sử dụng như một loại thuốc cấp cứu đa tác dụng, đặc biệt quan trọng trong điều trị sốc phản vệ, ngừng tim, hen phế quản cấp và hỗ trợ gây tê.
Adrenaline kích thích mạnh lên thụ thể α và β adrenergic, từ đó:
- Tăng nhịp tim, tăng huyết áp
- Giãn phế quản, hỗ trợ hô hấp
- Co mạch, chống trụy máu
🌟 Công dụng của thuốc Adrenaline
1. ✨ Sốc phản vệ (anaphylaxis)
- Công dụng chính, được ưu tiên hàng đầu.
- Giúc: co mạch, giãn phế quản, ức chế dị ứng nghiêm trọng.
- Tiêm bắp (IM): 0.3–0.5 mg người lớn, lặp lại sau 5–15 phút nếu cần.
2. ❤️ Ngừng tim (cardiac arrest)
- Dùng trong CPR, tiêm tĩnh mạch (IV): 1 mg mỗi 3–5 phút.
- Kích thích tim hoạt động trở lại.
3. 🌬 Hen phế quản cấp nặng
- Khi salbutamol không đủ hiệu quả.
- Tiêm bắp: 0.3–0.5 mg, giãn phế quản nhanh.
4. 🎓 Hỗ trợ gây tê
- Pha adrenaline với lidocaine giúc:
- Kéo dài thời gian tê
- Giảm chảy máu vùng tiêm
5. 🚫 Hạ huyết áp nghiêm trọng (shock)
- Tăng co bóp tim, co mạch tạm thời.
📊 Biểu đồ liều dùng Adrenaline theo phác đồ ACLS
| Tình huống cấp cứu | Liều dùng | Đường dùng | Tần suất lặp lại | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|
| Sốc phản vệ (anaphylaxis) | 0.3–0.5 mg | Tiêm bắp (IM) | Mỗi 5–15 phút | Tiêm cố bụt cứu ē cực dâu |
| Ngừng tim (cardiac arrest) | 1 mg | Tiêm tĩnh mạch (IV) | Mỗi 3–5 phút | Trong CPR (theo ACLS) |
| Hen nặng, cấp | 0.3–0.5 mg | Tiêm bắp (IM) | Có thể lặp lại | Cẩn theo dõi huyết áp |
| Gây tê (trộn thuốc tê) | 0.005–0.01 mg | Tại chỗ (pha loãng) | Để duợc tác dụng cục bộ | Không tiêm vào đầu chi |
⚠️ Tác dụng phụ và lưu ý khi dùng Adrenaline
🔹 Tác dụng phụ:
- Run tay, hồi hộp
- Đánh trống ngực
- Tăng huyết áp, nhức đầu
- Loạn nhịp tim (hiếm)
🔹 Lưu ý:
- Không tiêm vào mạch nhỏ ở đầu chi (nguy cơ hoại tử do co mạch).
- Luôn ưu tiên tiêm bắp ở cơ đùi ngoài khi sốc phản vệ.
- Cần định liệt lao, viêm gan, bệnh tim trước khi dùng tổng thể.
📅 Kết luận
Adrenaline là thuốc không thể thiếu trong các tình huống cấp cứu. Việc sử dụng đúng cách, đúng thời điểm có thể giúc cứu sống người bệnh trong vòng vài phút. Nên luôn có sẵn Adrenaline ở nhà cho người có tiền sử dị ứng nặng.