Atosiban là thuốc gì?
Atosiban là một thuốc ức chế cơn co tử cung (tocolytic), được sử dụng trong sản khoa để ngăn chặn sinh non ở thai phụ có dấu hiệu chuyển dạ sớm. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế tác động của oxytocin, giúp giảm co bóp tử cung và kéo dài thời gian mang thai, từ đó tăng cơ hội sống sót và phát triển cho thai nhi.
📌 Tên biệt dược phổ biến: Tractocile®
Cơ chế tác dụng của Atosiban
Atosiban là một chất đối kháng thụ thể oxytocin, hoạt động theo hai cơ chế:
-
Ức chế thụ thể oxytocin ở cơ tử cung → ngăn chặn co bóp tử cung.
-
Ức chế tiết prostaglandin F và E → giảm co thắt tử cung gián tiếp.
👉 Nhờ tác động kép này, Atosiban giảm tần suất và cường độ các cơn co tử cung, kéo dài thời gian đến khi sinh để kịp can thiệp corticosteroid hoặc chuyển viện an toàn.
Công dụng của thuốc Atosiban
🔹 1. Trì hoãn sinh non ở phụ nữ mang thai từ 24 – 33 tuần + 6 ngày
Atosiban được chỉ định khi thai phụ có một trong các dấu hiệu sau:
-
Cơn co tử cung đều đặn kéo dài ít nhất 30 giây, ≥ 4 lần mỗi 30 phút
-
Cổ tử cung mở ≥ 1 cm (sản phụ chưa sinh con lần nào) hoặc ≥ 2 cm (đã từng sinh)
-
Xóa ≥ 50% cổ tử cung
-
Tuổi thai trong khoảng 24 đến dưới 34 tuần
📌 Lưu ý: Thai nhi phải còn sống và không có dị tật bẩm sinh nặng hoặc nguy cơ chết lưu.
Chống chỉ định sử dụng Atosiban
Không sử dụng Atosiban trong các trường hợp:
-
Thai chết lưu hoặc không còn khả năng sống
-
Xuất huyết tử cung nặng không rõ nguyên nhân
-
Nhiễm trùng ối, tiền sản giật nặng
-
Thai ≥ 34 tuần tuổi
-
Cổ tử cung đã mở hoàn toàn hoặc chuyển dạ không thể ngăn
Liều dùng và cách sử dụng
Atosiban chỉ dùng đường tiêm tĩnh mạch, theo phác đồ ba giai đoạn:
Giai đoạn | Cách dùng |
---|---|
Giai đoạn 1 | Tiêm bolus tĩnh mạch: 6.75 mg/1 phút |
Giai đoạn 2 | Truyền tĩnh mạch nhanh: 18 mg/giờ trong 3 giờ |
Giai đoạn 3 | Truyền duy trì: 6 mg/giờ trong tối đa 45 giờ |
⏳ Tổng thời gian điều trị không vượt quá 48 giờ.
🚫 Tổng liều dùng không vượt quá 330 mg/chu kỳ điều trị.
Tác dụng phụ của Atosiban
Atosiban được đánh giá an toàn cao, tuy nhiên có thể gặp một số tác dụng phụ nhẹ, thoáng qua:
✳️ Thường gặp (1 – 10%):
-
Buồn nôn, nôn
-
Đỏ bừng mặt
-
Nhức đầu, chóng mặt
-
Tăng nhịp tim nhẹ
⚠️ Hiếm gặp:
-
Phản ứng quá mẫn
-
Co thắt tử cung tái phát sau khi ngưng thuốc
-
Tăng men gan thoáng qua
💡 So với các thuốc tocolytic khác như β-agonist (ritodrine), Atosiban có ít tác dụng phụ trên tim mạch và chuyển hóa hơn, được ưa chuộng trong các hướng dẫn lâm sàng hiện đại.
Lưu ý khi sử dụng Atosiban
✅ Chỉ sử dụng tại cơ sở y tế có chuyên khoa sản, khả năng cấp cứu sơ sinh
✅ Phải theo dõi tim thai, huyết áp, nhịp tim, co bóp tử cung trong quá trình truyền
✅ Không dùng đồng thời với các thuốc tocolytic khác
✅ Nếu cơn co tử cung tái phát, có thể lặp lại liều sau 24 giờ, tối đa 3 chu kỳ điều trị
So sánh với các thuốc ức chế co tử cung khác
Thuốc | Ưu điểm | Nhược điểm |
---|---|---|
Atosiban | Hiệu quả, ít tác dụng phụ tim mạch | Giá cao, chỉ dùng đường tiêm |
Ritodrine | Giá rẻ, dễ tìm | Nhiều tác dụng phụ: run, tăng huyết áp |
Nifedipine | Uống, dễ dùng | Có thể hạ huyết áp mạnh |
Indomethacin | Dùng cho thai <32 tuần | Gây đóng ống động mạch sớm nếu dùng lâu |
Tổng kết
Atosiban là giải pháp ức chế cơn co tử cung hiện đại, an toàn, ít tác dụng phụ, thích hợp để sử dụng trong dọa sinh non từ tuần 24 đến <34. Đây là lựa chọn ưu tiên trong phác đồ trì hoãn sinh để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé, đặc biệt khi cần thời gian để sử dụng corticoid trưởng thành phổi hoặc chuyển viện.
Câu hỏi thường gặp
1. Tại sao Atosiban không dùng cho thai lớn hơn 34 tuần?
→ Vì ở tuổi thai này, lợi ích trì hoãn sinh không rõ ràng và nguy cơ do can thiệp cao hơn lợi ích.
2. Atosiban có dùng được cho phụ nữ song thai không?
→ Có thể dùng, nhưng cần thận trọng và theo dõi sát.
3. Atosiban có gây ảnh hưởng lên thai nhi không?
→ Không gây quái thai. Các nghiên cứu cho thấy thuốc an toàn cho thai nhi và không ảnh hưởng sự phát triển sau này.
Nếu bạn cần thêm hình ảnh minh họa lọ thuốc Atosiban, infographic phác đồ dùng thuốc, hoặc thiết kế bài viết dưới dạng brochure, slide giảng dạy – hãy gửi yêu cầu, mình sẽ hỗ trợ đầy đủ.