Công dụng thuốc Bevacizumab: Chống tăng sinh mạch máu trong điều trị ung thư

🧬 Bevacizumab là thuốc gì?

Bevacizumab là một kháng thể đơn dòng tái tổ hợp người hóa (humanized monoclonal antibody) có tác dụng ức chế yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (VEGF-A). Thuốc được dùng trong điều trị nhiều loại ung thư ác tính bằng cách ngăn chặn quá trình tạo mạch máu mới nuôi khối u, từ đó làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của khối u.

Đây là thuốc sinh học, tên biệt dược phổ biến nhất là Avastin, được sản xuất bởi Genentech/Roche.

---

⚙️ Cơ chế tác dụng của Bevacizumab

Bevacizumab gắn đặc hiệu vào VEGF-A, là phân tử chịu trách nhiệm kích thích sự hình thành mạch máu mới (angiogenesis). Trong các khối u, quá trình tăng sinh mạch máu giúp nuôi dưỡng tế bào ung thư, tạo điều kiện cho khối u phát triển và di căn.

→ Khi ngăn VEGF, Bevacizumab:

• Cắt đứt nguồn cung cấp oxy và dưỡng chất đến khối u

• Ức chế sự phát triển của các mạch máu mới bất thường

• Tăng hiệu quả của hóa trị và xạ trị nhờ giảm áp lực nội mô mạch máu, cải thiện sự thấm thuốc

---

💊 Công dụng và chỉ định điều trị của Bevacizumab

✅ 1. Ung thư đại trực tràng di căn

• Dùng kết hợp với hóa trị (FOLFOX, FOLFIRI…)

• Tăng thời gian sống còn và kiểm soát bệnh tốt hơn so với hóa trị đơn thuần

✅ 2. Ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) không tế bào vảy

• Phối hợp với paclitaxel và carboplatin ở giai đoạn tiến xa hoặc di căn

• Chỉ định trong trường hợp có biểu hiện VEGF và không đột biến EGFR/ALK

✅ 3. Ung thư vú di căn (có giới hạn sử dụng)

• Từng được FDA phê duyệt cho ung thư vú HER2 âm tính nhưng sau này thu hồi do nguy cơ – lợi ích không rõ ràng

• Tuy nhiên, vẫn còn được dùng ở một số nước với mục đích giảm sinh mạch tạm thời

✅ 4. Ung thư buồng trứng, vòi trứng hoặc phúc mạc nguyên phát

• Dùng phối hợp với carboplatin/paclitaxel

• Giúp kiểm soát dịch cổ trướng, kéo dài thời gian không bệnh

✅ 5. Glioblastoma đa hình (u não ác tính)

• Là lựa chọn điều trị bổ trợ hoặc khi tái phát

• Tác dụng chính là chống phù não, kéo dài thời gian kiểm soát khối u

✅ 6. Bệnh lý ngoài ung thư (ngoài chỉ định)

• Một số trường hợp thoái hóa điểm vàng do tăng sinh mạch máu võng mạc (dưới dạng tiêm nội nhãn – off-label)

• Bệnh võng mạc đái tháo đường (theo chỉ định bác sĩ chuyên khoa mắt)

---

📏 Liều dùng và cách sử dụng

• Đường dùng: Truyền tĩnh mạch chậm

• Liều khởi đầu: tùy chỉ định, thường từ 5–15 mg/kg mỗi 2 hoặc 3 tuần

• Thời gian truyền: ít nhất 90 phút cho lần đầu, giảm dần nếu dung nạp tốt

• Không tiêm tĩnh mạch nhanh hoặc tiêm bắp

Liều lượng và phác đồ cụ thể phụ thuộc vào loại ung thư, thể trạng bệnh nhân và phác đồ phối hợp.

---

⚠️ Tác dụng phụ cần lưu ý

---

❌ Chống chỉ định

• Quá mẫn với Bevacizumab hoặc protein chuột

• Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú

• Người có vết thương hở chưa lành

• Có nguy cơ xuất huyết hoặc loét dạ dày nặng

---

🔄 Tương tác thuốc và lưu ý lâm sàng

• Không phối hợp với phẫu thuật gần thời điểm truyền thuốc

• Dùng chung với các hóa chất độc tính cao (cisplatin, irinotecan) → cần theo dõi sát tác dụng phụ

• Theo dõi huyết áp, chức năng thận, protein niệu định kỳ

---

🧊 Bảo quản và dạng bào chế

• Bảo quản lạnh 2–8°C, không được đông đá

• Dạng lọ dung dịch: 100 mg/4 ml hoặc 400 mg/16 ml

• Pha loãng với NaCl 0.9% trước khi truyền

---

🧠 Tổng kết

Bevacizumab (Avastin) là một trong những liệu pháp sinh học mang tính đột phá trong điều trị ung thư. Bằng cách ức chế hình thành mạch máu mới, thuốc giúp kiểm soát tiến triển của khối u, gia tăng hiệu quả điều trị và kéo dài thời gian sống cho người bệnh.

Tuy nhiên, đây là thuốc có tác dụng mạnh và nguy cơ cao, vì vậy việc sử dụng cần thực hiện tại các cơ sở y tế chuyên khoa ung thư, có theo dõi sát tình trạng người bệnh.